Mededinging: nieuwe clementierichtsnoeren
09.05.2016Het Directiecomité van de Belgische Mededingingsautoriteit heeft nieuwe clementierichtsnoeren gepubliceerd. Die richtsnoeren lichten de voorwaarden toe om te kunnen genieten van een volledige of gedeeltelijke vrijstelling van geldboeten of immuniteit van vervolging in kartelzaken. Nieuw is de invoering van een vervolgingsimmuniteit voor natuurlijke personen.
Woord vooraf: de Belgische Mededingingsautoriteit
De Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) is een onafhankelijke administratieve instantie. De BMA vervolgt mededingingsbeperkende praktijken, zoals kartels en misbruiken van machtspositie, en ziet toe op belangrijke fusies en overnames. De BMA is niet bevoegd voor oneerlijke concurrentie en oneerlijke handelspraktijken zoals bijvoorbeeld verkoop met verlies, uitverkoop, openbare verkopen en vergelijkende reclame. Die zaken vallen onder de bevoegdheid van een gewone rechter.
De BMA wordt geleid door een Directiecomité en is samengesteld uit een onderzoeksorgaan (Auditoraat) en een beslissingsorgaan (Mededingingscollege).
Clementiesysteem
Kartels zoals prijsafspraken, beperking van de productie en toewijzingen van markten, en andere mededingingsbeperkende praktijken zijn verboden. De BMA kan inbreuken op de mededingingsregels bestraffen door aan de betrokken ondernemingen geldboeten op te leggen tot maximum 10% van hun omzet. De BMA kan ook een geldboete tot 10.000 EUR opleggen aan natuurlijke personen, bijvoorbeeld bestuurders of sales managers, die namens de betrokken onderneming aan welbepaalde kartels hebben deelgenomen.
Dankzij een clementiesysteem kunnen deelnemers aan zo'n kartelinbreuk een volledige of gedeeltelijke vrijstelling bekomen van geldboeten, wanneer zij die inbreuk op het mededingingsrecht aan de BMA melden of bewijsmateriaal aanbrengen.
Immuniteit van vervolging voor ondernemingen én natuurlijke personen
De clementierichtsnoeren van de BMA dateren al van 2007. In de nieuwe richtsnoeren worden de verplichtingen voor ondernemingen die een gehele of gedeeltelijke vrijstelling van geldboeten wensen, verder verduidelijkt. Het gaat hierbij om de regels voor de oriëntatie over een verzoek, het clementieverzoek, het immuniteitsverzoek, het taalgebruik, de clementiebeslissing, de eindbeslissing door het Mededingingscollege en de vertrouwelijkheid.
Maar, de belangrijkste nieuwigheid in de versie van 2016 is de invoering van een immuniteit van vervolging voor natuurlijke personen. Sedert 2013 kan de BMA immers ook een natuurlijke persoon vervolgen voor zijn deelname aan een kartel voor zijn werkgever. Die natuurlijke personen kunnen wel alleen worden vervolgd en veroordeeld voor hun deelname aan een kartel, wanneer ook de onderneming voor dezelfde feiten wordt vervolgd en veroordeeld. De vorige richtsnoeren voorzagen enkel een boetevermindering voor ondernemingen.
Om van immuniteit van vervolging te kunnen genieten, moet de natuurlijke persoon:
betrokken zijn (geweest) bij één of meerdere verboden praktijken (opgesomd in art. IV.1, §4 van het Wetboek van Economisch Recht of WER) en
ertoe bijdragen het bestaan van deze verboden praktijk(en) te bewijzen, onder andere door inlichtingen te verstrekken waarover de BMA voorheen niet beschikte.
Relatie tussen immuniteitsverzoeken
De nieuwe clementierichtsnoeren regelen ook de relatie tussen immuniteitsverzoeken ingediend door natuurlijke personen en clementieverzoeken ingediend door ondernemingen. Een natuurlijk persoon kan zijn verzoek indienen samen met een onderneming of op eigen initiatief, los van de vraag of de onderneming een clementieverzoek indient of niet.
Een natuurlijke persoon kan trouwens in aanmerking komen voor immuniteit ongeacht de rang van zijn immuniteitsverzoek. Dit is niet zo voor ondernemingen waar enkel de eerste onderneming die een clementieverzoek indient, kan genieten van volledige immuniteit.
Het feit dat een natuurlijke persoon om immuniteit van vervolging heeft verzocht, belet niet dat een onderneming volledige of gedeeltelijke boetevermindering kan krijgen.
Procedure
De clementierichtsnoeren van de BMA van maart 2016 zijn van toepassing op verzoeken die worden ingediend na de datum van publicatie in het Belgisch Staatsblad zijnde 22 maart 2016. Ze zijn alleen van toepassing op kartels.
Wie een clementieverzoek wil indienen, vraagt de auditeur-generaal om een afspraak per e-mail (veronique.thirion@bma-abc.be) of telefonisch. De clementieverklaring mag in één van de landstalen of het Engels worden opgemaakt.
De nieuwe richtsnoeren zijn beschikbaar op de website van de BMA.