Sociale verkiezingen in 2016 : nieuwe spelregels gekend?
03.06.2015De sociale verkiezingen om de personeelsvertegenwoordigers te kiezen voor het comité voor preventie en bescherming op het werk en eventueel voor de ondernemingsraad, hebben plaats om de 4 jaar op vaste tijdstippen. De volgende sociale verkiezingen gaan door van 9 tot 22 mei 2016. De verkiezingsprocedure duurt 150 dagen en de zgn. voorprocedure moet eind dit jaar al starten. Of u verplicht bent om sociale verkiezingen te organiseren, hangt af van uw personeelsbestand. Als u 50 of 100 werknemers in dienst heeft, dan kiezen uw werknemers in 2016 nieuwe afgevaardigden.
Drempel voor instelling comité voor preventie en bescherming op het werk en ondernemingsraad
Via de sociale verkiezingen kiezen werknemers hun personeelsvertegenwoordigers in de ondernemingsraden (OR) en de comités voor preventie en bescherming op het werk (CPBW). De verplichting om sociale verkiezingen te organiseren, is afhankelijk van het personeelsbestand van uw onderneming. Voor sociale verkiezingen voor het comité voor preventie en bescherming op het werk is de drempel vastgesteld op 50 werknemers en voor verkiezingen voor de ondernemingsraad is dit 100 werknemers. Wanneer die drempels binnen uw onderneming worden bereikt, moet een strikte procedure worden gevolgd die loopt over een periode van 150 dagen en start in december 2015.
De drempels worden bepaald aan de hand van het gemiddelde aantal werknemers in het jaar voorafgaand aan de sociale verkiezingen. Als u dus over gans 2015 bekeken gemiddeld 50 werknemers in dienst heeft, dan moet u in 2016 sociale verkiezingen organiseren. Het gemiddelde personeelsbestand wordt berekend aan de hand van het aantal werknemers aangegeven via Dimona.
Stel dat u bij de vorige verkiezingen een gemiddeld personeelsbestand van meer dan 100 werknemers had en uw personeelsbestand in 2015 is gedaald tussen gemiddeld 50 en 100 werknemers, dan moet u in 2016 enkel sociale verkiezingen organiseren voor het comité voor preventie en bescherming op het werk. De verkozen vertegenwoordigers oefenen deze functie dan automatisch ook uit in de ondernemingsraad zonder dat u voor deze raad nieuwe verkiezingen moet organiseren.
Om een vakbondsafvaardiging in te stellen, zijn er geen verkiezingen nodig. Alle ondernemingen in de privésector kunnen worden verplicht om een vakbondsafvaardiging te erkennen. De criteria worden bepaald in de sector of de onderneming bij cao én hangt af van de voorwaarde dat er een vraag van de vakbond komt. Het gemiddeld aantal werknemers schommelt meestal tussen 25 en 50. Alleen het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV), de socialistische vakbond (ABVV) en de Algemene Centrale der Liberale Vakverbonden van België (ACLVB) kan hiervoor het initiatief nemen.
Naar een optimalisatie van de strikte procedure in 2016 ...
De sociale verkiezingen verlopen dus via een strikte procedure. In 2007 en 2011 werd die procedure voor de sociale verkiezingen van het jaar 2008 en 2012 in twee wetten vastgelegd. Die wetten worden nu aangepast en samengebracht in één enkele wet omdat enkel de Kamer van volksvertegenwoordigers voortaan (als gevolg van de zesde staatshervorming) bevoegd is. De regelingen die voorheen traditioneel door twee koninklijke besluiten werden beheerst, worden in de wet geïntegreerd. De nieuwe wet zal de verkiezingsprocedure (behoud van de huidige drempels) en de beroepsregels in geval van proceduregeschillen behouden. Belangrijk is wel dat de verkiesbaarheidsvoorwaarden van de kandidaten voor de sociale verkiezingen van ondernemingsraden wordt afgestemd op wat geldt voor de comités voor preventie en bescherming op het werk.
Modelformulieren voor verkiezingsprocedure
Tijdens de verschillende fases in de preëlectorale procedure (X-60, X-35 en X waarbij X de dag is van de publicatie van het bericht waarin de datum van de sociale verkiezingen wordt aangekondigd), moeten bepaalde inlichtingen aan de representatieve werknemers- en kaderledenorganisaties, aan de ondernemingsraad of aan het comité voor preventie en bescherming op het werk of, bij ontstentenis ervan, aan de vakbondsafvaardiging en aan de werknemers zelf worden verstrekt.
Eenmaal de stemverrichtingen zijn beëindigd, maar ook bij een gedeeltelijke stopzetting, gaat het stembureau over tot het opstellen van het proces-verbaal. De kiesprocedure wordt volledig stopgezet wanneer geen enkele kandidatenlijst werd ingediend. Bij gebrek aan kandidaten, moet de stemming niet worden georganiseerd.
Op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg kan u modelformulieren vinden die u gedurende de verkiezingsprocedure kan gebruiken. Duitstalige formulieren zijn ook beschikbaar. Nieuw voor de sociale verkiezingen 2016 zijn de modelformulieren nuttig voor de representatieve organisaties. U kan ook eigen formulieren opstellen of modellen gebruiken gegenereerd door softwarepakketten van derden, maar die formulieren moeten conform zijn aan de wettelijke modellen.